Thứ Sáu, 16 tháng 9, 2011

Tractatus II

2.011 Điểm cốt yếu của một vật là nó có thể làm thành tố trong một sự trạng.
2.012 Trong logic, không có ngẫu nhiên: nếu một vật có thể xảy ra trong một sự trạng, khả năng của sự trạng đó phải nằm sẵn trong bản thân vật ấy rồi.
2.0121 Có vẻ ngẫu nhiên khi một vật có thể đã sẵn tồn tại tự mình trước, một tình huống đặt vật ấy vào sau.
Nếu các vật có thể xảy ra trong những sự trạng, khả năng này phải nằm trong chúng ngay từ đầu.
(Trong lãnh vực logic, không có khả năng đơn thuần. Logic xử lý từng khả năng và mọi khả năng là các sự thật của logic.)
Ví như chúng ta đâu thể nào tưởng tượng được các đối tượng không gian nằm ngoài không gian, các đối tượng thời gian nằm ngoài thời gian, cũng vậy ta đâu thể nào tưởng tượng được một đối tượng nằm ngoài khả năng tổ hợp với các đối tượng khác.
Nếu tôi có thể tưởng tượng được các đối tượng tổ hợp với nhau trong những sự trạng, tôi không thể tưởng tượng chúng nằm ngoài khả năng của các tổ hợp ấy.
2.0122 Các vật là độc lập trong chừng mực chúng có thể xảy ra trong mọi tình huống có thể có, nhưng hình thức độc lập này là một hình thức kết nối với những sự trạng, một hình thức phụ thuộc. (Các từ không thể đóng hai vai trò khác nhau: tự mình và trong mệnh đề).
2.0123 Nếu biết một đối tượng, tôi cũng biết hết mọi sự xảy ra có thể có của nó trong những sự trạng.
(Mỗi một khả năng trong các khả năng này phải là thành phần của bản tính của đối tượng ấy).
Ta không thể khám phá ra một khả năng mới sau đó.
2.01231 Nếu muốn biết một đối tượng, mặc dù không cần biết các tính chất ngoại tại của nó, tôi phải biết hết mọi tính chất nội tại của nó.
2.0124 Nếu mọi đối tượng được cho thì đồng thời mọi sự thật có thể có cũng được cho.
2.013 Ta có thể nói mỗi vật nằm trong một không gian sự trạng có thể có. Tôi có thể tưởng tượng không gian này trống rỗng, nhưng không có không gian, tôi không thể tưởng tượng được vật kia.
2.0131 Một đối tượng không gian phải được đặt trong không gian vô hạn. (Một điểm không gian là một vị trí đối số).
Một vết trong trường thị giác, cho dù chẳng nhất thiết là màu đỏ, phải có màu sắc nào đó: ta có thể nói nó bị không gian màu sắc bao quanh. Những nốt nhạc phải nằm ở cao độ nào đó, những đối tượng của xúc giác phải mang độ cứng nào đó v.v.
2.014 Những đối tượng hàm chứa khả năng của mọi tình huống.
2.0141 Khả năng xảy ra trong các sự trạng của một đối tượng là hình thức của nó.
2.02 Các đối tượng đều là đơn giản.
2.0201 Mỗi một phát biểu về những phức thể có thể phân tích thành một phát biểu về các thành tố của chúng và thành các mệnh đề mô tả những phức thể ấy một cách hoàn chỉnh.
2.021 Các đối tượng làm thành bản thể của thế giới. Đó là tại sao chúng không thể là liên hợp.
2.0211 Nếu thế giới không có bản thể, câu hỏi một mệnh đề có ý hay không sẽ tùy thuộc vào câu hỏi một mệnh đề khác là đúng hay không.
2.0212 Trong trường hợp đó, chúng ta không thể vẽ được bức tranh nào về thế giới (đúng hay sai).
2.022 Rõ ràng một thế giới được tưởng tượng ra, cho dù có thể khác với thế giới hiện thực đến đâu đi nữa, thì cũng phải có cái gì đó chung- một hình thức- với thế giới hiện thực.
2.023 Các đối tượng chính là những gì tạo nên hình thức bất biến này.
2.0231 Bản thể của thế giới chỉ có thể xác định một hình thức, chứ không xác định các tính chất chất liệu.Vì chỉ bằng mệnh đề ta mới trình bày được các tính chất chất liệu- chỉ bằng cấu hình của các đối tượng chúng mới được tạo ra.
2.023 Nói một cách nào đó, các đối tượng đều là không màu.
- Đối tượng, theo Witt, là cái gì không có "internal structure" (đơn giản= simple), nó cũng là cái ta đạt đến khi phân tích hoàn chỉnh mệnh đề. Các đối tượng làm thành bản thể (substance) thế giới.
Các mệnh đề ở đây khá dễ hiểu, có lẽ chỉ có mệnh đề 2.0211 là khá khó. Nếu thế giới không có bản thể, tức không có đối tượng, trong khi phân tích một mệnh đề (2.0201) ta phải xử lý các "phức thể" (complex), và ta sẽ có một mệnh đề phát biểu phức thể do các thành phần tạo thành. Do vậy, mệnh đề ban đầu có ý hay không sẽ tùy thuộc vào mệnh đề sau về phức thể đúng hay không (vd "The present King in France is bald" có thể dùng làm minh họa).
- Các đối tượng đều không màu. Bởi vì, màu sắc là thuộc tính (chất liệu), và các đối tượng không có thuộc tính. Thuộc tính chất liệu có được do "cấu hình" của các đối tượng (cách xác định chúng kết hợp với nhau).

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét